H επικοινωνία είναι βασική παράμετρος σε κάθε δυνατή σχέση και η αποτελεσματική επικοινωνία με επίκεντρο τον ασθενή είναι το κλειδί για την ποιοτική φροντίδα.

Η καλή επικοινωνία είναι τόσο μια ηθική επιταγή, απαραίτητη για την ενημερωμένη συγκατάθεση και την αποτελεσματική συμμετοχή των ασθενών, όσο και ένα μέσο για την αποφυγή λαθών στη διάγνωση, για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ένας καλά ενημερωμένος ασθενής είναι καλύτερος ασθενής. Οι ασθενείς οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις και συμμετέχουν στη λήψη της κλινικής απόφασης έχουν καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα και καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η καλή επικοινωνία είναι το πρώτο βήμα στη θεραπευτική σχέση και αποτελεί τη βάση για την παροχή ποιοτικής ιατρικής φροντίδας και τη συμμόρφωση στις θεραπευτικές οδηγίες.

Ανατρέχοντας στη διεθνή βιβλιογραφία, παρατηρούμε περιπτώσεις γιατρών, οι οποίοι δήλωσαν ότι αποφεύγουν τη συζήτηση των συναισθηματικών και κοινωνικών επιπτώσεων των προβλημάτων των ασθενών, διότι τους προκαλεί θλίψη το γεγονός ότι δεν έχουν τη δεξιότητα ή το χρόνο να τους βοηθήσουν εμπράκτως. Αντίστοιχες καταστάσεις μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τους γιατρούς και να αυξήσουν το επαγγελματικό τους άγχος.

Από την άλλη πλευρά, ανάλογη συμπεριφορά των γιατρών μπορεί να προκαλέσει απροθυμία από πλευράς ασθενών να μιλήσουν με λεπτομέρεια και με ειλικρίνεια για τα προβλήματά τους και το γεγονός αυτό μπορεί να καθυστερήσει ή να επηρεάσει δυσμενώς τη θεραπευτική διαδικασία.

Ο γιατρός αποτελεί την πιο σημαντική πηγή ψυχολογικής υποστήριξης του ασθενή και η εν-συναίσθηση που μπορεί να επιδείξει κατά τη διάρκεια της ιατρικής επίσκεψης, μπορεί να μειώσει τα συναισθήματα απομόνωσης και απελπισίας των ασθενών, καθώς και να επικυρώσει τα θετικά τους αισθήματα για την έκβαση και τη βελτίωση της υγείας τους.

Επιτυχημένη συνάντηση με τον ασθενή μπορεί να βοηθήσει, ώστε και ο ασθενής να αισθάνεται καλά και ο γιατρός να αισθάνεται ότι έχει επιτελέσει τη δέσμευσή του για αποτελεσματική φροντίδα.

Τα οφέλη της καλής επικοινωνίας στο χώρο της υγείας συνοπτικά περιλαμβάνουν:

• Θέσπιση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρών και ασθενών, οι οποίες μπορούν να παρακινήσουν τους ασθενείς να μιλήσουν περισσότερο για την ασθένειά τους.
• Μείωση των κινδύνων από τη θεραπεία, καθώς και των ιατρικών λαθών.
• Αύξηση της ικανοποίησης από τις παρεχόμενες ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες.
• Αύξηση της συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και λήψη καλύτερων και ρεαλιστικότερων αποφάσεων, καθώς και βελτίωση των προσδοκιών από τη θεραπεία.
• Καλύτερη συμμόρφωση στο θεραπευτικό σχήμα.
• Μείωση της προσφυγής σε δικαστικές διαμάχες.

Η επίδραση της κακής επικοινωνίας στο χώρο της υγείας συνοπτικά περιλαμβάνει:

• Μείωση της εμπιστοσύνης και αύξηση της δυσαρέσκειας από το υγειονομικό σύστημα
• Μείωση της παροχής πληροφορίας από τον ασθενή στο γιατρό, με κίνδυνο ελλιπούς ή λανθασμένης διάγνωσης.
• Μείωση της συμμόρφωσης στο προτεινόμενο θεραπευτικό σχήμα.
• Διακοπή της θεραπευτικής φροντίδας.
• Παρανόηση των ιατρικών οδηγιών.
• Αύξηση των παραπόνων και των καταγγελιών για αμέλεια.

Η πιο συχνή πηγή δυσαρέσκειας των ασθενών είναι η μειωμένη ενημέρωση για τους παράγοντες που αφορούν την ασθένειά τους.

Ασθενείς που χρησιμοποιούν πολλαπλές και έγκυρες πηγές ενημέρωσης:

• Είναι περισσότερο συνειδητοποιημένοι για τους κινδύνους που έχουν να διαχειριστούν.
• Έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και συμμετέχουν περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
• Επιλέγουν πιο συντηρητικές παρεμβάσεις.
• Έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να ακολουθήσουν τις οδηγίες και τη θεραπεία.

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Επικοινωνία Γιατρού- Ασθενούς: Ένας Πρακτικός Οδηγός Δεξιοτήτων Επικοινωνίας