Από τη στιγμή της λήψης του ιατρικού ιστορικού, μέχρι τη στιγμή της ανακοίνωσης της διάγνωσης και της παροχής πληροφόρησης για τη χορήγηση του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος, η σχέση μεταξύ γιατρού και ασθενούς βασίζεται στην αποτελεσματική επικοινωνία. Στις μεταξύ τους συναντήσεις, λεκτικά και μη λεκτικά σήματα και σύμβολα επικοινωνίας συγκροτούν ένα σημαντικό επικοινωνιακό σχήμα στο πλαίσιο της ιατρικής πρακτικής. Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνιακής διαδικασίας συμπεριλαμβάνει απαραίτητα το διαμερισμό και τη διάδοση της πληροφορίας, αναφορικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία, οι περισσότεροι γιατροί, εμπειρικά, αναγνωρίζουν ότι οι ιατρικές επισκέψεις αποτελούν για τον ασθενή ένα είδος ψυχολογικής σύνδεσης και υποστήριξης, οι οποίες με βάση την αποτελεσματικότητά τους εμπεριέχουν στοιχεία πρόβλεψης του θεραπευτικού αποτελέσματος, παρά το γεγονός ότι, για πολλούς μεθοδολογικούς λόγους καταγράφεται δυσκολία ποσοτικοποίησής τους.

Η επικοινωνία γενικότερα και η συνομιλία ειδικότερα έχουν τη δυνατότητα να είναι επιβλαβείς ή θεραπευτικές, αληθινές ή υποκριτικές, αποτυχημένες ή επιτυχημένες ως προς την επίτευξη των επικοινωνιακών στόχων. Επιτυχημένη διαχείριση των συμπτωμάτων μίας ασθένειας προϋποθέτει αποτελεσματική διαπροσωπική επικοινωνία μεταξύ του ασθενή και των επαγγελματιών υγείας. Επιτυχία σημαίνει, ότι ο ασθενής και οι επαγγελματίες υγείας έχουν αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης, οι οποίες επιτρέπουν στον ασθενή να είναι πλήρως ενημερωμένος και εκπαιδευμένος αναφορικά με τη φύση και την έκβαση της κατάστασής του, αλλά και για τις διαφορετικές εναλλακτικές, οι οποίες είναι διαθέσιμες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασθένειάς του. Επιτυχία σημαίνει ότι επιτρέπεται στον ασθενή να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και θεραπευτικών προσεγγίσεων, οι οποίες μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης των συμπτωμάτων του θα τον επαναφέρουν στην κατάσταση της πλήρους υγείας.

Η επικοινωνία με επίκεντρο τον ασθενή είναι ηθικά και κοινωνικά σημαντική και μπορεί να οδηγήσει στην άμβλυνση των ανισοτήτων στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

Η επικοινωνία δεν είναι μονόδρομος, αλλά αποτελεί μία αμφίδρομη διαδικασία. Πολλές φορές, για να μας εμπιστευτεί κάποιος και να μας μιλήσει πρέπει πρώτα να τον προσεγγίσουμε εμείς με το σωστό τρόπο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γεννιούνται με ταλέντο στην επικοινωνία.

Οι δεξιότητες επικοινωνίας μαθαίνονται στη διάρκεια του χρόνου και το Ινστιτούτο Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ έχει ως στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των ασθενών, των γιατρών και των υπεύθυνων χάραξης στρατηγικών υγείας, αναφορικά με το σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει η επικοινωνία, στη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία, στην εξυγίανση της ιατρο-φαρμακευτικής περίθαλψης και στη διασφάλιση της ασφάλειας και της υγείας των ασθενών. Επιπλέον στόχος μας είναι η ενημέρωση, τόσο των επαγγελματιών υγείας, όσο και των ασθενών για την καθοριστική επίδραση της αποτελεσματικής επικοινωνίας, στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων, αλλά κυρίως στην έκβαση του θεραπευτικού αποτελέσματος, στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, καθώς και στη μείωση των δικαστικών προσφυγών και της δυσαρέσκειας από το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Δρ. Έφη Σίμου

Αναπτύσσουμε την κριτική σκέψη.