της Έφης Σίμου,

Τα τελευταία χρόνια, έντονος είναι ο διάλογος ότι πολλές πτυχές του σύγχρονου κοινωνικού βίου έχουν υποκατασταθεί και εξαρτώνται από μια παγκόσμια μηχανή, το διαδίκτυο.

Είναι αλήθεια ότι το διαδίκτυο και τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, αποτελούν πλέον καθοριστικούς παράγοντες της δημόσιας σφαίρας, κινητοποιώντας το κοινό, καθορίζοντας τις πολιτικές εξελίξεις, αποκαλύπτοντας πολλές φορές την κρατική ή την ιδιωτική αυθαιρεσία. Αν σε παλαιότερες εποχές, γινόταν προσπάθεια ελέγχου του επικοινωνιακού υλικού και της πληροφορίας, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι σκοποί και τα οικονομικά συμφέροντα, στη σημερινή εποχή, ο έλεγχος αφορά την αλληλεπίδραση μεταξύ εκείνων, που επικοινωνούν μεταξύ τους, ελέγχοντας τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες τους με όρους ομοιότητας και εγγύτητας ως προς προσωπικά χαρακτηριστικά ( εξατομικευμένη διαφήμιση).

Το διαδίκτυο είναι συγκρίσιμο, από την άποψη του αναγνώστη, τόσο με μια τεράστια βιβλιοθήκη, όσο και με μια μεγάλη αγορά με πληθώρα προϊόντων. Από την πλευρά του εκδότη, συντελεί μια τεράστια πλατφόρμα, από την οποία αντλεί ανατροφοδότηση από ένα παγκόσμιο ακροατήριο εκατομμυρίων αναγνωστών, θεατών, ερευνητών και υποψηφίων αγοραστών. Οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο ή οργανισμός, με ένα υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο μπορεί να αναζητήσει και να «δημοσιεύσει» πληροφορίες.

Αντίστοιχα, η χρήση του διαδικτύου στην αναζήτηση πληροφοριών υγείας, γίνεται όλο και πιο συχνή και βαθμιαία αναδεικνύεται ως πιο δημοφιλής, σε σχέση με παραδοσιακές πηγές πληροφόρησης. Η πληροφορία στα θέματα υγείας βοηθάει τα άτομα να βελτιώσουν τις αποφάσεις για την προστασία της υγείας τους και πολλές φορές τα αποτελέσματα μιας θεραπευτικής αγωγής.

Η χρήση του διαδικτύου, ως πηγή πληροφόρησης σε θέματα υγείας έχει καταγραφεί ότι συνδέεται με τη σημαντικότητα και τη χρηστικότητα της πληροφορίας, το ενδιαφέρον για τη βελτίωση και τη διατήρηση της προσωπικής υγείας, το ποσοστό εμπιστοσύνης στην πληροφορία που είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο. Επιπλέον, η χρήση συνδέεται με την ευκολία στην προσβασιμότητα από άτομα με αναπηρία ή άτομα με περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και είναι κυρίως χρήσιμη σε επίπεδο αγωγής υγείας, με όρους πρόληψης και αυτό-φροντίδας σε θέματα υγείας.

Τέλος η διαθεσιμότητα της πληροφορίας είναι σημαντική για επαγγελματίες υγείας, υπευθύνους χάραξης πολιτικής, που σχεδιάζουν τις παρεμβάσεις σε συγκεκριμένους πληθυσμούς -στόχους και έχει καταγραφεί ότι έχει θετικά αποτελέσματα, ακόμα και σε πληθυσμούς ηλικιωμένων.

Παρόλα αυτά, έχει καταγραφεί ότι παρά την εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου η περισσότερο συχνή και αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης παραμένει ο επαγγελματίας υγείας, ενώ πολλές μελέτες καταγράφουν ότι οι χρήστες δεν εμπιστεύονται σε μεγάλο βαθμό τις πληροφορίες υγείας που βρίσκουν στο διαδίκτυο. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 2013, οι συμμετέχοντες απάντησαν ότι όταν αναζητούν πληροφορίες υγείας, σε ποσοστό 76% απευθύνονται στον γιατρό, 58,8% στο διαδίκτυο, 53,5% στον φαρμακοποιό. Στην ερώτηση πόσο ικανοποιημένος είστε από την επάρκεια των πληροφοριών που αναζητήσατε: 84.6% δήλωσε ικανοποιημένο από το γιατρό, 69,2% από το φαρμακοποιό και 54,4% από το διαδίκτυο. Τέλος στην ερώτηση πόσο εμπιστεύεστε τις πληροφορίες υγείας που αναζητήσατε: 94.1% δήλωσε εμπιστοσύνη στις πληροφορίες που αναζήτησε από το γιατρό, 81,4% από το φαρμακοποιό και 51.2% από το διαδίκτυο.Η αυτό-διάγνωση μέσω διαδικτύου για ερμηνεία συμπτωμάτων επίσης αρχίζει και χρησιμοποιείται εκτεταμένα. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ ποσοστό 35% δήλωσε ότι έχει επιχειρήσει διάγνωση των συμπτωμάτων τους μέσω διαδικτύου, 29% εκ των οποίων ήταν 50-64 ετών και 13% άνω των 65 ετών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης η χρήση διαδικτύου βρέθηκε ότι δεν επηρεάζει το διάστημα πριν από το οποίο οι ασθενείς αναζητούν ιατρική βοήθεια παρόλα αυτά το 49% δήλωσε ότι η πληροφορία υγείας που βρήκε στο διαδίκτυο τους έπεισε ότι τα συμπτώματα δεν ήταν σοβαρά και 15% ότι η πληροφορία που βρήκε δεν επηρέασε συνολικά τις αποφάσεις του. Σε αντίστοιχη έρευνα στην Ελλάδα, 61.6% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι έχει κάνει αυτό-διάγνωση με βάση πληροφορίες που αναζήτησε στο διαδίκτυο.

Ένα άλλο φαινόμενο που έχει καταγραφεί είναι η χρήση του διαδικτύου για την αγορά φαρμάκων. Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ατόμων που αγοράζουν φάρμακα μέσω διαδικτύου, καθώς το διαδίκτυο είναι ένα βολικός, φθηνός και εμπιστευτικός τρόπος αγοράς και πωλήσεων, το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα που δήλωσε ότι αγοράζει φάρμακα μέσω διαδικτύου είναι 11%.

To 1922, o ThomasEdison, κατά πολλούς, ο περισσότερο παραγωγικός εφευρέτης της σύγχρονης εποχής, προέβλεπε ότι η κινηματογραφική ταινία θα φέρει επαναστατικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και μέσα σε λίγα χρόνια θα υποσκελίσει κατά μεγάλο μέρος, αν όχι εξ ολοκλήρου, τη χρήση διδακτικών εγχειριδίων. Οι εξελίξεις τον διέψευσαν. Σήμερα ανησυχούμε ότι το διαδίκτυο θα υποκαταστήσει τον γιατρό, τον φαρμακοποιό, τον επαγγελματία υγείας. Καμία τεχνολογία δεν κατάφερε μέχρι σήμερα να υποκαταστήσει τον άνθρωπο και κυρίως την συνδυαστική- κριτική του ικανότητα, τη διαίσθηση και την ευαισθησία του. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να θυμόμαστε, ότι κάθε μηχανή αναζήτησης μπορεί να βρει εκατομμύρια πληροφορίες, δεν μπορεί όμως να μας υποδείξει ποια πληροφορία είναι πιο σημαντική για μας και ποια είναι η καλύτερη για τη διασφάλιση της υγεία μας και υπ’ αυτό το πρίσμα η αναζήτηση και κυρίως η χρήση πληροφοριών υγείας θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και με κύριο γνώμονα τους κινδύνους που μπορεί να περικλείει για την υγεία μας η αλόγιστη χρήση της.

Πηγή: Ygeia360.gr: 9 Μάιου, 2014